پس از صدمات مالی و جانی فراوانی که خرابی اجزای غیرسازه‌ای ساختمان‌ها در زلزله‌های چند سال اخیر ایران به وجود آورد، اهمیت مهار لرزه‌ای دیوارها بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت. یکی از روشهای مرسوم برای مهار لرزه‌ای دیوارها در برابر نیروهای جانبی ناشی از باد و زلزله، استفاده از وال پست است. در این مقاله به معرفی وال پست میپردازیم.
وال پست چیست؟
وال پست یا وادار قائم، یک عضو سازه‌ای است که در ساختمان‌های اسکلت فلزی یا بتنی برای اتصال دیوار به اسکلت اصلی ساختمان استفاده می‌شود. وال پست‌ها وظیفه انتقال نیروهای جانبی ناشی از زلزله، باد، و سایر عوامل را به اسکلت اصلی ساختمان دارند.
انواع وال پست
وال پست‌ها بر اساس جنس، مقطع، و نحوه اتصال به دیوار و اسکلت اصلی ساختمان به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند.
جنس: وال پست‌ها می‌توانند از جنس فولاد، بتن، یا ترکیبی از این دو باشند. وال پست‌های فولادی رایج‌ترین نوع وال پست هستند.
مقطع: وال پست‌ها می‌توانند از مقاطع مختلفی مانند نبشی، ناودانی، یا تیر IPE ساخته شوند.
نحوه اتصال: وال پست‌ها می‌توانند به صورت پیوسته یا منقطع به دیوار و اسکلت اصلی ساختمان متصل شوند.
اهمیت وال پست
وال پست‌ها نقش مهمی در ایمنی ساختمان در برابر زلزله و سایر عوامل جانبی دارند. استفاده از وال پست می‌تواند از تخریب دیوارها و سایر اعضای غیرسازه‌ای ساختمان در هنگام وقوع زلزله جلوگیری کند.
نحوه اجرای وال پست
نحوه اجرای وال پست به نوع وال پست، جنس آن، و همچنین نوع ساختمان بستگی دارد. به طور کلی، وال پست‌ها باید به صورت دقیق و اصولی اجرا شوند تا بتوانند عملکرد خود را به درستی انجام دهند.
ضوابط اجرایی وال پست
ضوابط اجرایی وال پست در آیین‌نامه‌های ساختمانی ایران و سایر کشورها مشخص شده است. رعایت این ضوابط برای اطمینان از ایمنی ساختمان در برابر زلزله ضروری است.
وال مش جایگزین وال پست
روش نوین به جای وال پست، استفاده از وال مش است. وال مش یک سیستم کامپوزیتی تقویت شده با الیاف (FRCM) است که برای مهار لرزه‌ای دیوارها استفاده می‌شود. وال مش متشکل از یک لایه مش فایبرگلاس است که با دو لایه پلاستر گچی یا سیمانی پوشانده می‌شود.
وال مش مزایای زیادی نسبت به وال پست دارد، از جمله:
- سرعت اجرای بالا:وال مش را می‌توان به سرعت و به راحتی اجرا کرد. این امر باعث کاهش هزینه‌های ساخت و ساز می‌شود.
- وزن سبک:وال مش وزن سبکی دارد و بر رفتار لرزشی سازه تأثیر منفی نمی‌گذارد.
- مقاومت بالا:وال مش مقاومت بالایی در برابر نیروهای جانبی دارد.
- دوام و ماندگاری بالا:وال مش در برابر شرایط محیطی نامساعد، مانند رطوبت و خوردگی، مقاوم است.
مزایای والمش
وال مش می‌تواند جایگزین مناسبی برای وال پست در ساختمان‌های جدید و همچنین ساختمان‌های موجود باشد.
در ادامه، مزایای وال مش نسبت به وال پست به طور مفصل توضیح داده می‌شود.
سرعت اجرای بالا
وال مش را می‌توان به راحتی و بدون نیاز به نیروی کار ماهر و ابزار پیچیده، به سرعت اجرا کرد. این امر باعث کاهش هزینه‌های ساخت و ساز می‌شود.
اجرای وال پست، فرآیندی زمان‌بر و پیچیده است. این فرآیند شامل برش و جوشکاری مقاطع فلزی، و همچنین اتصال صحیح وال پست به دیوار و اسکلت اصلی ساختمان است.
اجرای وال مش بسیار ساده‌تر است. مش فایبرگلاس را می‌توان به راحتی با استفاده از پیچ یا میخ به دیوار متصل کرد. سپس، پلاستر گچی یا سیمانی را می‌توان به روش دستی یا پاشش روی مش اجرا کرد.
وزن سبک
وال مش وزن سبکی دارد و بر رفتار لرزشی سازه تأثیر منفی نمی‌گذارد.
وال پست‌ها از جنس فولاد یا بتن هستند که وزن بالایی دارند. این امر باعث افزایش جرم سازه و کاهش مقاومت آن در برابر نیروهای جانبی می‌شود.
وال مش از جنس فایبرگلاس است که وزن بسیار سبکی دارد. این امر باعث می‌شود که سازه در برابر نیروهای جانبی مقاوم‌تر شود.
مقاومت بالا
وال مش مقاومت بالایی در برابر نیروهای جانبی دارد.
وال پست‌ها باید به درستی طراحی و اجرا شوند تا بتوانند عملکرد خود را به درستی انجام دهند. در صورت طراحی یا اجرای نامناسب، وال پست‌ها ممکن است در هنگام وقوع زلزله از دیوار جدا شوند و عملکرد خود را از دست بدهند.
وال مش مقاومت بالایی در برابر نیروهای جانبی دارد و در صورت وقوع زلزله، عملکرد خود را به درستی حفظ می‌کند.
دوام و ماندگاری بالا
وال مش در برابر شرایط محیطی نامساعد، مانند رطوبت و خوردگی، مقاوم است.
وال پست‌ها از جنس فولاد یا بتن هستند که در برابر رطوبت و خوردگی مقاوم نیستند. در صورت قرار گرفتن در معرض شرایط محیطی نامساعد، ممکن است دچار خوردگی شوند و عملکرد خود را از دست بدهند.
وال مش از جنس فایبرگلاس است که در برابر رطوبت و خوردگی مقاوم است. این امر باعث می‌شود که وال مش در برابر شرایط محیطی نامساعد دوام و ماندگاری بالایی داشته باشد.
در مجموع، وال مش یک روش نوین و کارآمد برای مهار لرزه‌ای دیوارها است که مزایای زیادی نسبت به وال پست دارد.
نتیجه‌گیری
وال پست‌ها یکی از مهم‌ترین اعضای سازه‌ای در ساختمان‌های اسکلت فلزی یا بتنی هستند. استفاده از وال پست می‌تواند ایمنی ساختمان را در برابر زلزله و سایر عوامل جانبی به طور قابل توجهی افزایش دهد با این حال امروزه روشهای نوین و کارامدتری مثل والمش جایگزین والپست شده است.