در سال ۱۳۵۰ تقاضا برای ساخت و ساز در کشور در نتیجه افزایش درآمدهای نفتی به میزان قابل توجهی افزایش یافت؛ با این وجود، به علت محدودیت توان پیمانکاران در نیروی انسانی، تجهیزات و تدارکات، مهندسان مشاور برای تشویق پیمانکاران روی به برآورد بیش از حد هزینه های خود آوردند که منجر به افزایش غیرواقعی قیمت طرح های عمرانی و در نتیجه تورم شد.
در همین زمان، دولت وقت سازمان برنامه و بودجه را موظف کرد تا یک لیست قیمت (که اکنون آن را با نام فهرست بها می شناسیم) با هزینه های دقیق و واقعی تهیه کند.
در نهایت، سازمان برنامه و بودجه لیست قیمتی را برای کارهای عمرانی ساختمانی و توسعه راه ها را در اوایل سال ۱۳۵۵ چاپ کرد، پس از مدتی کوتاه، هزینه ها به حالت عادی بازگشت و تورم ایجاد شده کنترل شد.
به دنبال این موفقیت و تصویب آن در داخل دولت، سازمان برنامه و بودجه، فهارس بها را تا سال ۱۳۵۷ در ۵ رشته و تا سال ۱۳۷۶ در ۷ رشته چاپ و منتشر کرد.
مبنای تعیین فهرست بها
فهرست بها برای کار ساختمانی متناسب با تورم سالانه، تغییرات در هزینه مواد، دستمزد کارکنان و قیمت تجهیزات، سالانه تغییر خواهد کرد.
بدین ترتیب پس از انتشار فهارس بها در ابتدای هر سال و ابلاغ آن به سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی، این سازمان‌ها موظفند میزان اجرای عملیات خود را مطابق با ارقام مندرج در این فهارس بها تعیین کنند.
شایان ذکر است در برآورد قیمت هر واحد باید از هزینه های مرسوم بازار مطابق با بررسی های میانه آماری استفاده شود.
قیمت های موجود در هر فهرست بها شامل تهیه، حمل و نقل لوازم به کارگاه، ابزار آلات، تجهیزات، نیروی انسانی و غیره است.
دستور العمل کاربرد
دستورالعمل کلی نحوه برآورد عملیات اجرایی بر اساس فهرست بها و نحوه پرداخت را دستورالعمل استفاده می نامند که شامل تعاریف اولیه از قبیل کالا، کالای برجسته، تقسیم و نحوه شماره گذاری هر کالا، محدودیت درصدی می باشد. انواع اقلام مختلف لیست در پیشنهادات داده شده است و..
کلیات
در فهرست بهای عمومی، فصول فهرست بها ، مواد و مواد مصرفی در هر کالا، نحوه پرداخت هزینه حمل، مشخصات فنی، نحوه تنظیم صورتجلسه و نحوه پرداخت مصالح کار توضیح داده شده است.
مقدمه هر فصل
نحوه انجام عملیات، ضوابط انتخاب هر اقلام، اضافه بها و نحوه پرداخت و همچنین مدارک مورد نیاز به طور کلی در ابتدای هر فصل از فهرست بها به عنوان مقدمه ارائه خواهد شد.
ردیف فهرست بها
جداول توصیف کننده هر مورد و قیمت واحد مربوط به آن بخش اصلی لیست قیمت را تشکیل می دهد. شماره منحصر به فرد هر کالا در این جدول شماره ردیف فهرست قیمت نامیده می شود. این ردیف ها شامل ستون های توضیحات، واحد و قیمت واحد است.
تعداد ردیف های فهرست قیمت شامل ۶ رقم است که از سمت چپ به آن اختصاص می یابد، دو رقم اول شماره فصل، دو رقم دوم شماره گروه یا زیرفصل و دو رقم سوم شماره ردیف است.
پیوست ها
طبق قانون، پیمانکار حق استفاده از مصالح کار را ندارد مگر آنچه در اسناد و مشخصات مقرر شده است. در جدول مصالح کار شماره ردیف، توضیحات، واحد و قیمت واحد آورده شده است. هنگام تهیه گزارش وضعیت موقت، مقدار مصالح کار اندازه گیری می شود و با استفاده از این جدول، قیمت کل مصالح کار موجود محاسبه می شود.
طبق تعریف فهرست بها ۷۰ درصد کل قیمت مصالح کار پرداخت می شود. کل هزینه حمل این مواد بدون ضریب ۷۰ درصد، ضریب هزینه های عمومی و ضریب پیشنهادی پیمانکار نیز به محاسبه هزینه کل مصالح کار اضافه می شود.
ذکر این نکته ضروری است که جدول مصالح کار صرفا جهت محاسبه قیمت مصالح کار در مواقع موقتی در نظر گرفته شده است و استفاده از آن در مکان های دیگر مجاز نخواهد بود.